Đền Dâu Quán Cháo là ngôi đền linh thiêng nằm ở vùng núi Tam Điệp Ninh Bình được gắn liền với nhiều lời kể và rất nhiều câu chuyện linh thiêng. Hàng năm, vào dịp lễ hội đầu năm, đền là 1 địa chỉ được đông đảo các khách hành hương đến cúng lễ, và dâng hương cầu 1 năm tốt lành, bình an, và gia đình êm ấm, thuận hòa.
Đôi nét về đền Dâu Quán Cháo
Sự tích đền Dâu Quán Cháo
Nhắc đến sự tích đền Dâu Quán Cháo thì phải nhắc đến sự tích về các tiên nữ giáng trần để dâng cháo cho quân Tây Sơn trước giờ xung trận. Theo như người dân trong vùng vẫn tương truyền thì 2 tiên nữ này chính là Quế Nương và Thị Nương đã được Ngọc Hoàng cử xuống dân gian để ban phúc cho dân lành. Nhờ những bát cháo vô cùng quý giá của 2 tiên nữ mà quân Tây Sơn đã có thêm sức mạnh để chiến đấu với kẻ thù từ đó mà làm nên chiến thắng Đống Đa lịch sử.
Cụ thể, trong lịch sử có ghi lại vào ngày 21/12/1788, sau khi lên ngôi vua và lấy niên hiệu là Quang Trung, thì ngài liền cho quân Tây Sơn hành quân thần tốc ra Bắc để đánh đuổi 29 vạn quân Thanh. Quân Tây Sơn đi đến Tam Điệp vào ngày 15/1/1789 thì tập hợp lại cùng với quân Bắc Hà do 2 ông Ngô Văn Sở và Ngô Thì Nhậm chỉ huy. Trong vòng 10 ngày họ ngụ binh tại Tam Điệp và Bỉm Sơn.
Nhân dân ở trong vùng kể lại rằng trong 10 ngày này, thì quân nhân đã được ăn cháo thần của 2 tiên nữ Quế Nương và Thị Nương nên họ đã được tăng thêm sức mạnh, thêm mưu trí, và dũng mãnh đánh tan quân địch. Chỉ trong vòng 5 ngày xuất quân, thì 5 đạo quân Tây Sơn đã đánh tan được 29 vạn quân Thanh, khiến cho chúng tan tác phải bỏ chạy về nước.
Sau khi đã làm nên chiến thắng lịch sử Đống Đa và đại thắng quân Thanh, nghĩa quân Tây Sơn đã về thăm Quán Cháo thì ngỡ ngàng vì không thấy các tiên nữ. Để tỏ lòng thành và nhớ ơn các tiên nữ, vua Quang Trung đã truyền lệnh cho lập đền thờ để tôn vinh những người đã có công dâng cháo hỗ trợ cho nghĩa quân. Từ đó, nhân dân đã xây dựng nên đền và đặt tên đền theo đúng thần tích này đó là đền Dâu Quán Cháo.
Đền Dâu Quán Cháo thờ ai
Đền Dâu là nơi thờ cúng Liễu Hạnh công chúa, hay gọi mẫu Liễu Hạnh. Mẫu là 1 vị thánh trong “tứ bất tử” ở trong quan niệm của người Việt. Đền Dâu được gắn liền với truyền thuyết về bà chúa Liễu Hạnh dạy dân trồng dâu nuôi tằm, dệt vải, và phụ giúp vua Lê đánh dẹp quân xâm lược nhà Mãn Thanh. Sau mẫu lại hiển linh để giúp vua Quang Trung đại phá được 29 vạn quân Thanh xâm lược, và giải phóng thành Thăng Long, từ đó thống nhất đất nước vào mùa xuân năm Kỷ Dậu.
Người dân để ghi nhớ công ơn của Mẫu nên đã lập lên đền thờ và hàng năm hương khói cúng lễ, từ đó gọi tên đền này là đền Dâu. Ngoài mẫu Liễu Hạnh, thì đền còn thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo và hệ thống các hoàng cô hoàng cậu theo đúng tục thờ ở điện, phủ mẫu.
Kinh nghiệm đi lễ đền Dâu Quán Cháo
Thời gian đi lễ
Lễ hội đền Dâu tổ chức tại Tam Điệp, Ninh Bình được diễn ra vào ngày 15 của tháng giêng âm lịch cho đến hết ngày mùng 3 tháng 3 âm lịch. Theo người dân tại đây thì ngày 15 được cho là ngày để đặt hom dâu và cũng là ngày chức mừng vua Quang Trung chiến thắng khải hoàn. Dù vậy thì từ trước đó nửa tháng, tức là từ ngày đầu tiên của năm mới thì đền đã nô nức con hương, và đệ tử đến để nhất tâm cúng lễ chật kín cả sân đền.
Theo lệ tổ chức của hội đền Dâu thì trước ngày 15, người ta sẽ đến tế lễ ở đền Quán Cháo trước rồi mới rước ngai thờ cùng với tượng Thánh Mẫu về đền Dâu.
Hiện nay, thì tại phần lễ người ta chỉ tế lễ và tế nữ quan chứ không còn rước tượng và kéo chữ “Mẫu Nghi Thiên Hạ”, cùng “Thiên Hạ Thái Bình” và “Lý Nhân vi mỹ” như trước kia. Tuy nhiên, ngày nay, nhân dân vẫn đang cố gắng để khôi phục 2 tục lễ vô cùng đặc sắc này.
Cũng như bao đền khác, thì tại đền Dâu trong mùa lễ hội cũng sẽ tổ chức hầu đồng, và tôn lô nhang để cầu bình yên, tốt lành cho muôn dân, và trăm họ.
Sắm lễ đền Dâu Quán Cháo
Khác với các ngôi đền khác, đền Dâu Quán Cháo thờ ngũ dinh, ngũ tướng, và ngũ hổ. Nên 1 mâm lễ đền cần phải có những thức lễ như 1 túi muối, gạo, và 5 quả trứng sống, xôi thịt, cùng một đĩa hoa quả, 1 cơi trầu, quả cau, nén hương, và cút rượu, giấy tiền, cùng cánh sớ. Tất cả các lễ vật này hoàn toàn có thể được bày trên 1 mâm lễ.
Đi đền Dâu Quán Cháo cầu gì?
Đền Dâu Quán Cháo không phải là 1 ngôi đền để cầu lộc cầu tài, cầu bình an, và làm ăn thuận lợi. Các con hương đến đây nếu như không phải khấn trình cửa cha cửa mẹ, và để các ngài chứng vào đền Dâu lễ thì sẽ là đến dâng hương giải hạn (lễ các ngài khi mà bản thân có hạn có tai).
Đền Dâu rất linh thiêng nên hàng năm cứ đến dịp lễ hội đền, là khách hành hương thập phương lại đổ về nơi đây để dâng lễ chúa bà, xin lộc, và cầu tài, cũng như cầu bình an cho gia quyến. Để tỏ lòng thành kính, và trọng vọng, thì các con hương đều dâng lên thánh mẫu những lễ vật đẹp nhất, và ý nghĩa nhất.
Trình tự dâng lễ
Theo lệ đi lễ của các con hương mỗi dịp đầu năm hay là trong mùa lễ hội, thì trước khi đi đến đền Dâu cúng lễ, thì phải đến đền Quán Cháo và trình tên tuổi trước cửa cha, và cửa mẹ. Cũng bởi vậy mà đền Quán Cháo còn được nhiều con hương gọi là đền trình Quán Cháo. 2 đền này không nằm trong cùng 1 khuôn viên mà chúng cách nhau khoảng 1km.
Khi bước vào đền, thì bạn nên khấn vái bát hương đặt ở bên ngoài đền trước. Lễ này để chứng xin với các quan cai quản đền Dâu chứng giáng và tiếp độ cho gia tiên và dòng họ được vào đền.
Tiến bước vào đền, thì bạn đặt mâm lễ đã chuẩn bị vào tại ban thờ ở cung chính giữa hoặc là cung trong rồi rồi đọc bài văn khấn.
Sau đó, thì bạn chờ hết 1 tuần hương rồi mới hạ lễ. Trong lúc chờ đợi thì bạn có thể đi dạo và tản mát trong đền. Khi hạ lễ, hoa quả, và bánh kẹo có thể mang về, còn giấy sớ, và tiền vàng thì hãy đem đi hóa tại lò hóa sớ của đền.
Văn khấn đền Dâu Quán Cháo
Nam mô a di đà phật! (lặp lại 3 lần)
Hương tử chúng con xin thành tâm kính lạy đức Hiệu Thiên Chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế.
Xin Kính lạy
Đức Cửu Trùng Thánh Vân lục cung công chúa
Đức Thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, và sắc phong Chế Thắng Hỏa Diệu Đại Vương, và gia phong Tiên Hương Thánh mẫu
Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều Mường Sơn tinh và công chúa Lê Mại Đại Vương
Đức đệ tam Thủy phủ, và Lân nữ Công Chúa
Đức đệ tứ khâm sai Thánh Mẫu, và tứ vị chầu bà, 5 tòa quan lớn Mười dinh các quan, 12 Tiên Cô, 12 thánh cậu, Ngũ hổ Đại tướng, và Thanh Hoàng Bạch Xà Đại tướng.
Hôm nay là ngày ……………..
Tín chủ con tên đầy đủ là ………..
Ngụ địa chỉ tại:………………..
Cùng toàn thể gia đình đến điện (đền Dâu) chắp tay xin kính lễ khấu đầu vọng bái.
Lòng con thành khẩn, và dạ con thiết tha kính xin dâng lễ vật con cúi xin các ngài xét thương và cứu độ cho gia đình con được tiêu trừ tai nạn điều lành thường tới, cầu tài thì được tài, cầu lộc thì được lộc, cầu bình an thì được bình an.
Nam mô a di đà phật! (lặp lại 3 lần)
Lưu ý khi đi lễ đền Dâu Quán Cháo
Lễ hội đền Dâu Quán Cháo ở vùng đất cố đô Ninh Bình luôn chào đón tất cả các du khách trong và ngoài nước đến để tham gia và dâng lễ cầu an. Để có thể trải nghiệm lễ hội 1 cách trọn vẹn và ý nghĩa nhất, bạn hãy lưu ý 1 vài điểm sau đây nhé.
– Chọn trang phục lịch sự và kín đáo. Mặc quần dài, hay áo dài tay hoặc là váy dài qua gối, màu sắc thì trang nhã khi đến tham gia lễ hội để giữ bầu không khí được tôn nghiêm của buổi lễ đền Dâu.
– Không gây ồn, và làm mất trật tự an ninh trong lúc hành lễ cũng như là đi tham quan ngôi đền.
– Giữ gìn vệ sinh ở trong khuôn viên và bên ngoài đền, để tránh làm mất mỹ quan.
– Nói không với các hành động chiếm đoạt lễ vật cúng tế để có thể cầu may hay lấy lộc.
– Bảo quản tư trang cá nhân 1 cách cẩn thận, không nên mang nhiều tiền mặt hay là trang sức quý giá để phòng những kẻ gian trộm cắp trong lúc lễ hội đang diễn ra.
Lễ hội đền Dâu Quán Cháo là kết tinh của các giá trị lịch sử và tâm linh sâu sắc của vùng đất cố đô Hoa Lư Ninh Bình cổ kính. Đây là 1 nơi linh thiêng được người dân ở trên mọi miền đất nước về đây để cầu an dịp đầu năm.
Nơi nào bạn muốn đi ngày hôm nay?
